Әкімшілік – құқықтық пәндер кафедрасының тарихы

Әкімшілік – құқықтық пәндер кафедрасы білім алушыларға оқу, әдістемелік, ғылыми-зерттеу және тәрбие жұмысын жүзеге асыратын Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі Барымбек Бейсенов атындағы Қарағанды академиясының оқу құрылымдық бөлімшесі болып табылады.

Кафедра Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрі полиция генерал-полковнигі М.Ахметжановтың «Ұйымдастыру-штаттық мәселелер туралы» 2022 жылғы 15 желтоқсандағы №966 бұйрығына сәйкес құрылды.

Кафедраның құрылу тарихы біздің академияның құрылуынан бастау алады, оның ішінде 7 бейінді кафедра (1969 ж.) бастапқыда жетекші рөлге ие болды, өйткені оны құру ішкі істер органдарының қызметін ұйымдастыруда «полиция құқығының» басымдығы идеясына негізделген.

Кафедраның қалыптасуының алғашқы қадамдары туралы айта отырып, оның алғашқы жетекшілері Дүйсенғали Назарбаевич Назарбаевтың, Владимир Дмитриевич Ивановтың, Андрей Тихонович Ащеуловтың сіңірген еңбегін еске түсіруге және атап өтпеуге болмайды, олар тек кафедраның ғана емес, институттың да негізін қалаушылар болды. Құрамында КСРО ІІМ Мәскеу жоғары мектебінің 40 оқытушысы бар (Гагарин А.Я., Литовченко Л.Г., Лифшиц Ю. Д., Жанабилов Е. Ж. және т.б.) құрам 1970 жылы қаңтарда біздің университеттің қарамағына жіберілді.

Кафедраның педагогикалық және шығармашылық әлеуетін дамытуға, оның материалдық-техникалық базасын нығайтуға, оқу-әдістемелік және тәрбие процесін жетілдіруге әр уақытта кафедра ұжымын басқарған Харшак Ефим Алексеевич, Әбілғазин Серік Борисұлы, Горецкий Виктор Васильевич, Омаров Ибрагим Алиаскарович, Сейлханов Малик Сейілханұлы, Лапшин Владимир Николаевич, Абеуов Еркін Төлепбергенұлы, Қашенов Ермек Естайұлы үлес қосты.

Кафедрада көптеген жылдар бойы тәжірибелі мамандар жұмыс істеді, олардың арасында кафедра оқытушыларын, қазіргі уақытта ішкі істер органдарының ардагерлерін ерекше жылулықпен еске алу керек: Ещанов Шүкір Сапарғалиұлы, Баймурзин Сапарбек Рамазанұлы, Кужатаев Әскербай Қасемжарұлы, Бунякин Николай Егорұлы, Ешетов Сабыр Ешетұлы, Гладских Евгений Михайлович, Звягинцев Евгений Михайлович, Альбатыров Төлемис Құлбекұлы, Ералин Асан Нукашұлы, Омаров Нұрлыбек Меңлібекұлы, Оразбеков Жұмағали Қарғашұлы, Лапшин Владимир Николаевич, Айкенова Шолпан Оршанқызы, Кәкімжанов Мұрат Тұрсынбайұлы, Талиев Бижан Нұрмұханұлы, Карпекин Александр Владимирович, Филин Владимир Владимирович. Олар жұмыс атқарған жылдары кафедраның, жалпы институттың беделі үшін көп нәрсе істей алды, әкімшілік-құқықтық цикл пәндерін оқытудың әдістемелік негізін құруға елеулі үлес қосты.

Кафедра ұжымы ғылыми-педагогикалық салада өзін танытып, керемет мансапқа ие болған әріптестерімен мақтанады. Олардың қатарында Қазақстан Республикасы ІІМ ООБ бастығы Талғат Құрманұлы Әкімжанов (1995 ж.), полиция генерал-майоры Мирлан Ахмедиұлы Қызылов – Қазақстан Республикасы ІІМ Ш. Қабылбаев атындағы Қостанай академиясының бастығы., з.ғ.к., профессор; Мұқашев Рахмет Жолдыбайұлы – Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты, з.ғ.к., доцент; полиция полковнигі Ибрагим Алиасқарұлы Омаров – Қазақстан Республикасы ІІМ ҚЗИ бастығының кадр және тәрбие жұмысы жөніндегі орынбасары, з.ғ.к., профессор; полиция полковнигі Мағауия Әли-Айдарұлы Орманов – Қазақстан Республикасы ІІМ ҚЗИ бастығының тылдағы көмекшісі; Татарян Владилен Гайкович – Ресей Федерациясы Экономикалық қауіпсіздік Академиясының профессоры, з.ғ.д., профессор; Түзелбаев Ерғали Ошпанбайұлы – Қазақстан Республикасы ІІМ Ақтөбе заң институтының бастығы, з.ғ.д., профессор; Шағатаев Қайрат Күніспекұлы – Ұлытау облысы сотының әкімшілік істер жөніндегі сот алқасының төрағасы, з.ғ.к., доцент; Лапшин Владимир Николаевич – «Фемида» заң академиясының деканы, з.ғ.к., доцент; Әбеуов Еркін Төлепбергенұлы – Қазақстан Республикасы ІІМ Б.Бейсенов атындағы Қарағанды академиясы бастығының оқу ісі жөніндгеі орынбасары, з.ғ.к., доцент, полиция полковнигі; Ералина Саида Ермағамбетқызы – Қазақстан Республикасы ІІМ Б.Бейсенов атындағы Қарағанды академиясы бастығының орынбасары., з.ғ.к., доцент, полиция полковнигі.

Кафедра базасында Исаев Нұрхан Исаевич, Дуабеков Темірхан Дуабекұлы, Шағатаев Қайрат Күніспекұлы, Кәкімжанов Мұрат Тұрсынбайұлы, Ибрайбеков Сандыбай Рахымтайұлы, Карпекин Александр Владимирович, Ералина Саида Ермағамбетқызы, Әбеуов Еркен Төлепбергенұлы, Филин Владимир Владимирович, Исмагамбетов Мұрат Ашкенұлы диссертациялық зерттеулер дайындап, қорғады.

Қазіргі таңда кафедрада олардың салған сара жолын жалғастырушылар – кафедра бастығы, полиция полковнигі, PhD докторы Салкебаев Талғат Смағұлұлы; кафедра профессоры полиция подполковнигі, PhD докторы Күмісбеков Серікқазы Күмісбекұлы, кафедраның аға оқытушысы, з.ғ.м., полиция майоры Сейтжанов Мақсат Саматұлы, кафедраның аға оқытушысы, з.ғ.м., полиция подполковнигі Олейник Валентин Валентинович, кафедраның аға оқытушысы, з.ғ.м., полиция майоры Түсіпбеков Әлібек Боранұлы, кафедраның аға оқытушысы, з.ғ.м., полиция подполковнигі Бекқожина Әйгерім Амангелдіқызы жұмыс жасайды.

Мақсаты жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі және қосымша білім берудің білім беру бағдарламаларының мазмұнына сәйкес мамандарды теориялық және практикалық даярлау, сондай-ақ ішкі істер органдарының әкімшілік қызметін құқықтық реттеу мен ұйымдастыруды жетілдіру, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің арнаулы оқу орындарында оқу-тәрбие процесін жетілдіруге бағытталған іздестіру және қолданбалы ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу.

Міндеті ұлттық және адамзаттық құндылықтар, қызметтік тәртіп, ІІО қызметкерінің мәдениеті, ғылым мен практика жетістіктері негізінде білім алушылардың жеке басын тәрбиелеу және дамыту.

Ішкі істер органдарының әкімшілік қызметін құқықтық реттеу мен ұйымдастыруды жетілдіруге, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің арнаулы оқу орындарында оқу-тәрбие процесін жетілдіруге бағытталған іздестіру және қолданбалы ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуге ерекше көңіл бөлінеді.

Оқыту сапасын арттыру, білім алушылардың өзіндік жұмысын жандандыру, оларға әкімшілік және құқық қорғау қызметіндегі құқықтық құбылыстарды ғылыми талдау дағдыларын үйрету мақсатында кафедрада мультимедиялық проекторды, пікір-таластарды, дөңгелек-үстелдерді, тренингтерді, практикалық сабақтарды пайдалана отырып, консультациялық-шолу сипатындағы дәрістерді өткізу сияқты оқыту нысандары, әдістері мен құралдары пайдаланылады; тиісті тақырып бойынша бейнефильмдерді қарап, содан кейін проблемалық мәселелер бойынша пікір алмасумен, ұсынылатын әкімшілік іс жүргізу материалдарын талдау, әкімшілік полиция бөлімшелерінің тиісті қызметтерінің аумақтық бөлімшелеріне шығу және т.б. жұмыстары жүргізіледі.

Даму перспективалары: кафедра қызметінің ерекшелігі оқытылатын оқу пәндерінің жеткілікті санымен байланысты, бұл профессорлық-оқытушылық құрамның кең көзқарасын, нормативтік-құқықтық негіздерді, құқық қолдану мәселелерін және әкімшілік полицияның әртүрлі бөлімшелерінің ерекшеліктерін білуін болжайды. Профессор-оқытушылар құрамы оқытудың заманауи әдістемелері мен сабақтарды өткізудің инновациялық тәсілдері белсенді қолданады құқық қорғау органдарында практикалық жұмыстың бай тәжірибесі бар қызметкерлерді білім беру процесіне тарту жұмыстары жүргізіледі. Кафедра қызметін одан әрі дамыту мынадай бағыттармен байланысты: бұл ішкі істер органдарының әкімшілік – юрисдикциялық қызметінің ерекшелігін дамыту; ішкі істер органдары қызметкерлерінің әкімшілік мәжбүрлеу шараларын қолдану мәселелері; кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға қатысты ішкі істер органдарының құқық қолдану қызметінің ерекшеліктерін зерттеу; құқық қорғау органдарында басқару қызметін жетілдіру мәселелері.

Қазіргі уақытта кафедра барлық факультеттер бойынша келесі оқу пәндері мен арнайы курстарды оқытуды жүзеге асырылады:

– «Құқық қорғау қызметінің жалпы теориясы»;
– «Әкімшілік полиция қызметтерінің қызметін басқару»;
– «Құқық қорғау қызметінің өзекті мәселелері»;
– «Қазақстан Республикасының әкімшілік құқықтың қазіргі жағдайы және даму тенденциялары»;
– «Қазақстан Республикасының әкімшілік құқығы»;
– «ІІО әкімшілік қызметі»;
– «Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары».