“Кибереріктілер” жобасы

Интернет-қылмыстар мен киберқылмыскерлердің жүйелі түрде ұлғаюы және жетілдірілуі құқық қорғау органдарының айтарлықтай назарын талап етеді. Көбінесе бір полиция мен арнайы органдардың күшімен Интернет-ресурстардағы деректердің үлкен көлемін бақылау қиынға соғады. ІТ-білімі бар белсенді азаматтардың көмегі киберқылмыспен күресте таптырмас көмек бола алады.

2020 жылғы ақпаннан бастап Қарағанды, Алматы және Павлодар қалаларында қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі ведомствоаралық топтың бастамасы бойынша Интернет желісінде тыйым салынған тауарлар мен қызметтерді сатудың жолын кесуде полицияға жәрдем көрсету үшін кибереріктілердің мониторингтік тобы жұмыс істейді.

«Қазақстанның Кибереріктілері» тобына компьютерлік сауаттылықты білетін 44 азамат қатысады.

Кибереріктілер жұмыс істеген уақыт ішінде Қазақстан Республикасы ІІМ – ге: Қарағанды қаласы бойынша-136 заңсыз интернет-контентті, 47 заңға қарсы телеграмм-арнаны, 19 күмәнді бизнес – аккаунтты, Алматы қаласы бойынша-29 заңға қарсы интернет-контентті, 12 заңға қарсы телеграмм-арнаны, интернет ресурстардағы 7 күмәнді хабарландыруды анықтап, жіберді.

ҚЖВТ жобасын қолдау үшін Ресей Федерациясындағы «Кибердружина» үйлестіру штабы, сондай-ақ «Doctor Web» компаниясының Алматы өкілдігі болып табылатын «Қауіпсіз интернет Лигасы»(РФ, Мәскеу қ.) -мен ынтымақтасады.

Ұғымы

«Еріктілердің қызметі туралы» 2016 жылғы 30 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес еліктілер – Волонтерлік қызметті жүзеге асыратын жеке тұлға.

КИБЕР (CYBER) – бұл сөзді цифрландыру, Интернет және цифрлық технологиялар дәуіріне қатысты бір нәрсенің мағынасын беру үшін қолданылатын префикс.

Кибер еріктілердің негізгі мақсаты

Интернет желісінде Қазақстан Республикасының заңымен тыйым салынған материалдарды, коммерциялық және өзге сипаттағы іс-әрекеттерді қадағалау және ықтимал жою.

Міндеттері:

1. Интернет желісіндегі қауіпсіздікке бей-жай қарамайтын пікірлестерді іздеу;
2. Еріктілерде Интернет желісінде тыйым салынған ақпаратты іздеу үшін қажетті білім, білік және дағдыларды қалыптастыру;
3. Киберқауіпсіздікті дамыту шеңберінде құқық қорғау органдарымен өзара іс-қимыл тетіктерін әзірлеу;
4. Ұжымшылдық сезімін, қоғамға және адамдарға риясыз қызмет етуге дайын болуға тәрбиелеу.

Ұзақ мерзімді міндеттер:

1. Бейнеконференцбайланыс мүмкіндігімен Қазақстан Республикасының қалаларында өкілдіктер құру;
2. Басқа елдермен ұйымдастырылған мақсатты кездесулер (оның ішінде онлайн-формат) арқылы тәжірибе алмасу);
3. Демеушілік көмекті тарту, Ұйымның бюджетін қалыптастыру мақсатында мүмкін болатын гранттарды алу;
4. Тиісті функциясы бар республикалық деңгейдегі киберқауіпсіздік орталығын құру.

Құрылымы

Кибереріктілер 3 (үш) кіші топқа бөлінген: мониторинг тобы, әзірлеушілер тобы, имидждік жобалар тобы.

Мониторинг тобы – әлеуметтік желілердің, web-сайттардың, мессенджерлердің, хабарландыру тақталарының, резонанстық интернет-ресурстардың заңдылыққа қатысты жүйелі мониторингімен айналысатын жобаның бірінші кіші тобы. Жұмыс принципі-құпиялылық, өзара әрекеттесудің қашықтан нысаны. Кибер-шолғыштардың санаты жас шектеулерін, яғни кәмелетке толуды білдіреді.

Әзірлеушілер тобы – Интернет өнімдерін, мобильді қосымшаларды, түрлі кибер жүйелерді әзірлеумен айналысатын жобаның екінші кіші тобы. Әзірлеушілер тобының іс-қимылдарының кең спектрі бар, мысалы, басқа кіші топтардың жұмысын оңтайландыру үшін жүйелер әзірлеу, қажетті тізілімдерді әзірлеу (оның ішінде мемлекеттік органдар үшін және т.б.).

Имидждік жобалар тобы – Интернет-арналар мен топтар құрумен, жарнамамен және SMM-мен айналысатын жобаның үшінші кіші тобы. Аумақтық бөлімше тұрғындарының қараулары мен кері байланысын барынша қамту мақсатында интернет-өнімді (бейнематериал, таргеттелген жарнама және т.б.) құру.

Кибер-еріктілердің сыртқы әрекеттестігі

Осы кибер шолғыштарды (сыртқы өзара іс-қимыл) пайдалану мүмкіндігі бар мемлекеттік ұйымдардың тізбесі):

1. Киберқылмыспен айналысатын мамандандырылған полиция бөлімдері;
2. Есірткімен (есірткі саудасымен және т. б.) күреспен айналысатын мамандандырылған полиция бөлімдері.);
3. Басқа мүмкін бөлімдер мен ұйымдар.

Осы бағытта жұмыс тәжірибесі бар жұмыс істейтін волонтерлік ұйымдар (шетелдік):

1. Кибереріктілер (Санкт-Петербург қаласы, облыс платформасы);
2. Кибереріктілер (Мурманск облысы, vk.com/cyber_volunteer);
3. Кибер көктем (Тверь облысы, www.добровольцыроссии.рф, vk.com/kiberdruzhina_ru);
4. КиберПатруль (Новосибирск облысы) және т. б

Мониторингтік топтың жұмыс принципі

Ықтимал қауіптер мен қауіптер

1. Волонтерлерде уақыттың болмауы (мысалы, білім беру ұйымдарында оқуды аяқтау және кейіннен тұрақты жұмысқа орналасу);
2. Волонтерлік ұйымдағы жұмысты әртүрлі себептер бойынша аяқтау (саясатты бөліспейді, басқа бағыттағы волонтерлік қозғалысқа қатысу және т. б.);
3. Білім базасы бар жеке байыту мақсатында заңсыз әрекеттерге қатысу (заңсыз сайттар, арналар, топтар құру, осындай мазмұнды басқару және т.б.).

“Кибереріктілер” қозғалысының даму перспективасы

Заңнамамен тыйым салынған және қауіпті контентті анықтау бойынша мониторингтік орталық құру.

Басты оң аспектілердің бірі мониторинг жүзеге асырылатын осындай орталықтың және аумақтың (объектінің) орналасқан жеріне тікелей тәуелділіктің болмауы болып табылады. Еркін агенттерді (киберволонтерлерді) тарта отырып, қашықтан жұмыс істеу мүмкіндігі бар.

Бұл мониторингтік Орталықтың ақпараттық қауіпсіздік, SMM, копирайтинг әдістері және цифрландырудың басқа да өзекті мәселелері бойынша it-мамандардың, бағдарламашылардың біліктілігін жүйелі түрде арттыру мүмкіндігі бар.

Орталық гранттар мен әлеуметтік тапсырыстар алуға, Ұйымның бюджетін қалыптастыру мақсатында ақылы қызметтер қатарынан іс-әрекеттерді орындауға арналған конкурстарға қатыса алады.

Айта кету керек, ірі демеушілік ұйымның болуы «Кибереріктілер»жобасын қамтамасыз ету үшін материалдық және имидждік мүмкіндік алуға мүмкіндік береді.

Мысалы, арнайы киім нысаны, атрибутика, материалдық-техникалық қамтамасыз ету, еріктілер қозғалысының жұмысына қосқан үлесі үшін жыл сайынғы жүлде қоры, қайырымдылық акциялары және т. б.

01